Historia Centrum Archeologii Podwodnej
Centrum Archeologii Podwodnej UMK w Toruniu to najstarszy w Polsce ośrodek akademicki zajmujący się systematycznym kształceniem archeologów podwodnych i badaniem podwodnego dziedzictwa kulturowego. Od końca lat 70. XX wieku, zainicjowana przez Gerarda Wilkego i Andrzeja Kolę, toruńska archeologia podwodna rozwija projekty w jeziorach, rzekach i na Bałtyku, a także w akwenach zagranicznych.
Dzisiejsze Centrum, działające w strukturach Wydziału Nauk Historycznych UMK, kontynuuje dorobek Pracowni i Zakładu Archeologii Podwodnej, łącząc badania naukowe, praktykę terenową i dydaktykę. Mamy na koncie wieloletnie prace na jeziorze Lednica, badania w Biskupinie, rozpoznanie średniowiecznego portu w Pucku oraz udział w projektach międzynarodowych przy współpracy z takimi ośrodkami jak Międzynarodowe Centrum Archeologii Podwodnej w Zadarze (Chorwacja) czy Oxford Centre for Maritime Archaeology.
Jednym z filarów naszej działalności jest dydaktyka. Na kierunku archeologia UMK oferujemy moduły poświęcone badaniom podwodnym, dokumentacji 3D, geofizyce i historii żeglugi, a kluczową przestrzenią szkoleniową jest Ostrów Lednicki – ikoniczne stanowisko dla początków państwa polskiego.
Prowadzimy także działalność ekspercką i usługową: prospekcję sonarową, nadzory archeologiczne, badania wykopaliskowe oraz zaawansowaną dokumentację. Jesteśmy jedynym w Polsce ośrodkiem z certyfikatem BHP ISO 45001:2018 w zakresie prac podwodnych.
Centrum kieruje dr hab. Andrzej Pydyn, prof. UMK, a zespół tworzą badacze i badaczki z doświadczeniem z wielu akwenów Europy i świata. Jako członek sieci UNESCO UNITWIN Network for Underwater Archaeology współpracujemy z licznymi partnerami w kraju i za granicą. Jeśli interesuje Cię archeologia podwodna – jako zawód, kierunek badań lub pasja – zapraszamy do kontaktu i współpracy.
Kadra
dr hab. Andrzej Pydyn prof. UMK – dyrektor Centrum, archeolog podwodny z wieloletnim doświadczeniem, instruktor nurkowania, nurek zawodowy oraz kierownik prac podwodnych. Jego zainteresowania badawcze dotyczą głównie archeologii europejskiej, prahistorii żeglugi oraz wczesnego średniowiecza.
Dr Mateusz Popek – Archeolog podwodny, nurek zawodowy, kierownik prac podwodnych i instruktor płetwonurkowania z ponad dziesięcioletnim stażem. Specjalista od zaawansowanych technik dokumentacji podwodnych. Pracował na podwodnych stanowiskach w Andach, Gwatemali, Ukrainie czy Hiszpanii. Po pracy speleonurek eksplorujący jaskinie typu alpejskiego. Jego zainteresowania badawcze obejmują archeologię podwodną Morza Bałtyckiego oraz kultury ameryki łacińskiej.
Mgr Konrad Lewek – doktorant i archeolog z wieloletnim stażem. Interesuje się archeologią wczesnego średniowiecza. Swoje archeologiczne szlify zdobywał na wielu wykopaliskach w Wielkiej Brytanii czy Kaukazie. Tematyka jego pracy doktorskiej jest skoncentrowana na Ostrowie Lednickim.
Mgr Szymon Mosakowski – pomimo młodego wieku pracował już na Bałtyku czy w Turcji. Ma uprawnienia instruktora nurkowania oraz nurka zawodowego. Jego zainteresowanie skupione są głównie na wrakach morza śródziemnego i galeonach.
Marta Piotrowska – studentka II stopnia na kierunku archeologia. Jest prezeską Akademickiego Klubu Badań Podwodnych. Pasję do archeologii podwodnej łączy z talentem artystycznym i zainteresowaniem social mediami. Aktywnie angażuje się w projekty Centrum. Wszystko wskazuje na to, że w przyszłości będzie specjalistką od GIS i fotogrametrii.
Nasi partnerzy
Centrum jest pełnym członkiem UNESCO UNITWIN Network for Underwater Archaeology.
Daje to dostęp do wymiany doświadczeń z kilkudziesięcioma partnerami z różnych krajów.
Jednym z naszych partnerów jest Międzynarodowe Centrum Archeologii Podwodnej w Zadarze.
W Polsce głównym partnerem Centrum Archeologii Podwodnej UMK jest Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy z którym realizujemy projekt badawczy na jeziorze Lednica.
Współpraca z Muzeum Archeologicznym w Biskupinie trwa od 2020 roku i zaowocowała projektem badań osad typu biskupińskiego.
Centrum Archeologii Podwodnej UMK w Toruniu jest jedynym ośrodkiem naukowym w Polsce, posiadającym Certyfikat Bezpieczeństwa BHP w zakresie prowadzenia prac podwodnych w normie ISO: 45001:2018.