Na początku października 2024 roku odbyła się druga część uroczystości wręczenia nagrody Orła Lednickiego dla pionierów polskiej archeologii podwodnej.

Archeolodzy podwodni podczas badania jeziora Lednickiego.

Ponad 40 lat historii archeologii podwodnej na UMK

Historia archeologii podwodnej w Toruniu sięga końca lat 70. XX wieku, gdy na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu dwóch młodych naukowców Gerard Wilke i Andrzej Kola postanowili otworzyć nowy kierunek badawczy. Kiedy dwóm naukowcom udało się, zebrać odpowiednie doświadczenie rozpoczęli również szkolenie młodego pokolenia i budowanie potrzebnego zespołu. W efekcie – już pod koniec lat 70. XX wieku pierwsi studenci archeologii na UMK mogli szkolić się w zakresie archeologii podwodnej. W konsekwencji uniwersytet ten stał się najstarszym ośrodkiem szkolącym archeologów podwodnych w Polsce.

Ekspedycja Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu na Ostrowie Lednickim.

Gerard Wilke pionier archeologii podwodnej w Polsce

Dr Gerard Wilke urodził się 13 marca 1941 r. w Bydgoszczy, a studia archeologiczne ukończył w Poznaniu. Jego kariera naukowa rozkwitła na UMK w Toruniu. Brał udział w licznych badaniach naziemnych i podwodnych  na terenie Polski, Niemiec, Bułgarii, Tajlandii i Turcji. W 1987 roku wyemigrował do Niemiec, gdzie kontynuował działalność naukową na Christian-Albrechts-Universität zu Kiel. Pomimo zmiany miejsca pracy wciąż współpracował z polskimi archeologami, organizując m.in. badania na Ostrowie Lednickim i jeziorze Plön.

Nagroda Orła Lednickiego

Nagroda Orła Lednickiego jest, przyznawana raz w roku przez Marszałka Województwa Wielkopolskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań naukowych i upowszechniania wiedzy o roli dynastii piastowskiej w historii Polski i Europy oraz za wkład w badania Ostrowa Lednickiego. Przemowa Gerarda Wilke po odebraniu nagrody Orła Lednickiego.

Badania podwodne Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu na Ostrowie Lednickim

Rok 1982 można uważać za przełomowy w historii archeologii podwodnej na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wtedy właśnie Andrzej Kola i Gerard Wilke rozpoczęli projekt badania podwodnego dziedzictwa kulturowego jeziora Lednica. Prace w tym miejscu trwają do dzisiaj i co roku dostarczają bardzo ciekawych wyników. Wyspa Ostrów Lednicki na ponad cztery dekady stała się miejscem pisania wczesnopiastowskiej historii Polski oraz szkolenia pokoleń adeptów archeologii podwodnej. Efektem tych prac jest wiele publikacji, wystąpień konferencyjnych, a także filmów dokumentalnych. Około 2015 roku kierownictwo nad ekspedycją Lednicką przejął Andrzej Pydyn. Wraz ze swoim zespołem otworzył, on nowe kierunki badawcze co zapowiada kolejne dekady bardzo owocnych ekspedycji.  W efekcie projekt na jeziorze Lednica jest najdłuższym nieprzerwanym projektem archeologicznym w Polsce.

Archeolodzy podwodni z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu nagrodzeni

W związku z ogromnym zaangażowaniem Gerarda Wilke oraz Andrzeja Koli kapituła Nagrody Lednickiego Orła Piastowskiego na wniosek dr hab. Andrzeja Pydyn, prof. UMK, Dyrektora Centrum Archeologii Podwodnej UMK postanowiła przyznać to wyróżnienie obu badaczom. Dzięki ich pasji i zaangażowaniu badania podwodne na Jeziorze Lednica zyskały międzynarodowe uznanie. Działalność obu naukowców znacząco przyczyniła się do poszerzenia wiedzy o średniowiecznym osadnictwie na ziemiach polskich. Nagroda podkreśla również ich rolę w edukacji kolejnych pokoleń archeologów oraz promowaniu polskiej archeologii na arenie międzynarodowej. Laureaci dzięki swojej wieloletniej pracy zasłużyli na to wyróżnienie, które jest symbolem ich wkładu w rozwój nauki i odkrywanie historycznych tajemnic. Od lewej Gerard Wilke i Andrzej Kola, laureaci nagrody Orła Lednickiego.